1000 + Best Telugu Samethalu - తెలుగు సామెతలు

1000 + Best Telugu Samethalu – తెలుగు సామెతలు – Telugu Proverbs

ఆకలి ఆకాశమంత… గొంతు సూది బెజ్జమంత
ఆకారపుష్టి నైవేద్యనష్టి
తల లేదు కానీ చేతులున్నాయి… కాళ్లు లేవు కానీ కాయం ఉంది
తలనుంచి పొగలు చిమ్ముచుండు భూతము కాదు, కనులెర్రగనుండు రాకాసి కాదు, పాకిపోవుచుండు పాముకాదు
తా వలచినది రంభ, తా మునిగింది గంగ
ముందుంది ముసళ్ళ పండుగ
ముందొచ్చిన చెవులకంటే, వెనకొచ్చిన కొమ్ములు వాడి
తాటాకు చప్పుళ్ళకు కుందేళ్ళు బెదరవు
తాడిచెట్టెందుకెక్కావంటే, దూడ గడ్డికోసమన్నాడంట
ఏమండీ కరణంగారూ…? గోతిలో పడ్డారే అంటే, కాదు కసరత్తు చేస్తున్నాను అన్నాడట
తాదూర సందు లేదు, మెడకో డోలు
కణత తలగడ కాదు. కల నిజం కాదు
కనులు మూడు గలవు కాడు త్రినేత్రుండు|కనులు మూడు గలవు కాడు త్రినేత్రుండు పక్షిగాదు చెట్టుపైన నుండు జలము దాల్చి యుండు నీల మేఘుండు గాడు దీని భావమేమి తిరుమలేశ

అంగట్లో అన్నీ ఉన్నా అల్లుడి నోట్లో శని
గాడిద సంగీతానికి ఒంటె ఆశ్చర్యపోతే, ఒంటె అందానికి గాడిద మూర్చపోయిందట
అప్పులున్నాడితోను చెప్పులున్నాడితోను నడవొద్దు
అసలు లేవురా మగడా అంటే పెసరపప్పు వండవే పెళ్ళామా అన్నాడట
దురాశ దుఃఖానికి చేటు
కూర్చుని తింటే, కొండలైనా తరిగిపోతాయి
కూసే గాడిద వచ్చి మేసే గాడిదని చెడగొట్టినట్లు
ఈతగింజ ఇచ్చి తాటిగింజ లాగేవాడు
ఉల్లి చేసే మేలు తల్లికూడా చెయ్యదు
ఢిల్లీకి రాజైనా తల్లికి కొడుకే
ఆస్తి మూరెడు… ఆశ బారెడు
ఎలుకలున్నాయని ఇల్లు తగలబెట్టినట్లు
అనువుగాని చోట అధికులమనరాదు.

కంచేచేను మేసినట్లు
కంటికి ఇంపైతే నోటికీ ఇంపే
కండలేని వానికే గండం
కందకు లేని దురద కత్తిపీటకెందుకు?
అగ్నికి వాయువు తోడైనట్లు
అంబలి తాగేవాడికి మీసాలొత్తేవాడొకడు
దున్నపోతు ఈనిందంటే, దూడని కట్టెయ్యమన్నాడట
ఏటి ఇసుక ఎంచలేం తాటి మాను తన్నలేం, ఈత మాను విరచలేం

అమ్మ గృహ ప్రవేశం, అయ్య అగ్ని ప్రవేశం.
ఆవుకు, దూడకు లేని బాధ గుంజకెందుకో
ఆకు ఇస్తే అన్నం పెట్టినంత పుణ్యం
కొత్త బిచ్చగాడు పొద్దు ఎరగడు
డబ్బివ్వని వాడు ముందు పడవెక్కుతాడు
డబ్బు కోసం గడ్డి తినే రకం
ఆకలి ఆకలి అత్తగారు అంటే రోకలి మింగమన్నదట
ఆకాశానికి నిచ్చెన వెయ్యడం
ఆకాశం మీదికి ఉమ్మేస్తే అది మన ముఖం మీదె పడుతుంది
అంతంత కోడికి అర్థశేరు మసాలా.
ఈతగింజ ఇచ్చి తాటిగింజ లాగేవాడు
ఎంకి పెళ్ళి సుబ్బి చావుకొచ్చిందట
ఎలుక తోక తెచ్చి ఎన్నినాళ్ళు ఉతికినా నలుపు నలుపే కానీ తెలుపు కాదు
కక్కొచ్చినా కళ్యాణ మొచ్చినా ఆగవు
దున్నపోతు మీద వానకురిసినట్లు

అల్లం అంటే నాకు తెలీదా బెల్లంలా పుల్లగా ఉంటదన్నాడట
ఉల్లి మల్లె కాదు కాకి కోకిల కాదన్నట్టు
ఊపిరి ఉంటే ఉప్పుకల్లు అమ్ముకొని బ్రతకచ్చు
ఊర్లో పెళ్ళికి కుక్కల హడావుడి
ఎవడి నెత్తి మీద వాడే చెయ్యి పెట్టుకున్నట్లు
ఏ మొగుడు దొరక్కుంటే అక్క మొగుడే దిక్కన్నట్లు
కలసి ఉంటే కలదు సుఖం
కలిసొచ్చే కాలం వస్తే నడిచొచ్చే కొడుకు పుడతాడు
అల్పుడికి ఐశ్వర్యం వస్తే అర్థరాత్రిపూట గొడుగుపట్టమన్నాడట.
ఆకలి రుచెరగదు, నిద్ర సుఖమెరుగదు

ఆకలివేస్తే రోకలి మింగమన్నాడంట
కూనను పెంచితే గుండై కరవ వచ్చినట్లు
ఆవు చేలో మేస్తే, దూడ గట్టున మేస్తుందా?
దీపం ఉన్నప్పుడే ఇల్లు చక్కదిద్దుకోవాలి
ఏడ్చే మగాడిని నవ్వే మహిళను నమ్మరాదు
చదవేస్తే ఉన్న మతి పోయిందట
చదువు రాక ముందు కాకరకాయ… చదువు వచ్చాక కీకరకాయ
అన్నం పెట్టిన వాడింటికి కన్నం వేసినట్లు
దిగితేనేగాని లోతు తెలియదు
చావుతప్పి కన్నులొట్ట పోయినట్లు

చింత చచ్చినా పులుపు చావనట్టు
చిత్తం చెప్పులమీద దృష్టేమో శివుడిమీద
చూసి రమ్మంటే కాల్చి వచ్చినట్టు
ఏమీ లేని విస్తరాకు ఎగిరెగిరి పడుతుంది,అన్నీ ఉన్న ఆకు అణిగిమణిగి ఉంటుందని
ఏరు దాటే దాకా ఓడ మల్లయ్య, ఏరు దాటాక బోడి మల్లయ్య
ఒక దెబ్బకు రెండు పిట్టలు
ఓడలు బళ్ళు అవుతాయి బళ్ళు ఓడలవుతాయి
కంచు మ్రోగునట్లు కనకంబు మ్రోగునా?
అవివేకితో స్నేహం కన్నా వివేకితో విరోధం మిన్న.
జమ్మి ఆకుతో విస్తరి కుట్టినట్లు
జోగి జోగి రాసుకుంటే బూడిద రాలినట్లు

జోడు లేని బ్రతుకు తాడులేని బొంగరం
జుట్టు ఉంటే ఏ జడైనా వేసుకొవచ్చు
చదువుకున్నోడికన్నా చాకలోడు మేలు
చాదస్తపు మొగుడు చెబితే వినడు కొడితే ఏడుస్తాడు
చాప క్రింది నీరులా
అమ్మబోతే అడవి, కొనబోతే కొరివి.
అన్నం చొరవే కాని అక్షరం చొరవ లేదు
జగడమెట్లొస్తుందిరా జంగమయ్యా అంటే బిచ్చం పెట్టవే బొచ్చు ముండా అన్నాడట
చచ్చినోడి పెళ్ళికి వచ్చిందే కట్నం
చిన్నపామునైనా పెద్ద కర్రతో కొట్టాలి

చెట్టుపేరు చెప్పుకుని కాయలు అమ్మడం
అంటుకోను ఆముదం లేదుకాని,మీసాలకు సంపెంగ నూనె.
కుక్కతోక వంకరన్నట్లు…!
నల్లటి కుక్కకు నాలుగు చెవులు
నాడా దొరికిందని, గుర్రాన్ని కొన్నట్లు
నిండా మునిగిన వానికి చలేంటి
అందని ద్రాక్ష పుల్లన
జరిగినమ్మ జల్లెడతోనైనా నీళ్ళు తెస్తుంది
తాంబూలాలిచ్చేశాను, ఇక తన్నుకు చావండి
తాడిచెట్టు కింద మజ్జిగ తాగినా కల్లు అంటారు

అంత ఉరుము ఉరుమి ఇంతేనా కురిసింది అన్నట్లు
కాలు కాలిన పిల్లిలా
కాసే చెట్టుకే రాళ్ల దెబ్బలు
కుక్క కాటుకి చెప్పు దెబ్బ
నూరు గొడ్లను తిన్న రాబందు ఒక్క గాలివానకు చస్తుంది
నోరు మంచిదయితే ఊరు మంచిదవుతుంది
పందికేం తెలుసు పన్నీరు వాసన
పిల్లికి బిచ్చం పెట్టనివాడు
పరుగెత్తి పాలు తాగే కంటే,నిలబడి నీళ్ళు తాగటం మేలు
పిండి కొద్దీ రొట్టె
పిచ్చి కుదిరితే కానీ పెళ్ళి కాదు, పెళ్లి అయితే గానీ పిచ్చి కుదరదు

అడగందే అమ్మైనా (అన్నం) పెట్టదు
దొంగోడి చేతికి తాళాలు ఇచ్చినట్లు
ధర్మో రక్షతి రక్షితః
పిచ్చి తగ్గింది నీకంటే, తలకు రోకలి చుట్టమన్నాడట
పిచ్చోడి చేతిలో రాయి
తాడిని తన్నే వాడుంటే వాడి తలను తన్నే వాడుంటాడు
కాకి పిల్ల కాకికి ముద్దు
కార్చిచ్చుకు గాడ్పు తోడైనట్లు
నిండు కుండ తొణకదు
పచ్చకామెర్లోడికి లోకమంతా పచ్చగా కనిపిస్తుంది
పని లేని మంగలి పిల్లి తల గొరిగినట్లు

పనిగల మేస్త్రి పందిరి వేస్తె కుక్క తోక తగిలి కూలిపొయింది
నిప్పులేనిదే పొగరాదు
గోరంత ఆలస్యం కొండొంత నష్టం
ఘడియ తీరిక లేదు గవ్వ ఆమ్‌దానీ లేదు
నిజం నిప్పులా౦టిది
చంకలో బిడ్డనుంచుకుని, ఊరంతా వెతికినట్లు
చక్కనమ్మ చిక్కినా అందమే
అంతా మన మంచికే.
అంగడి వీధిలో అబ్బా! అంటే, ఎవడికి పుట్టేవురా కొడుకా? అన్నట్లు
గుర్రం గుడ్డిదైనా దాణాకు తక్కువ లేదు

1000 + Best Telugu Samethalu – తెలుగు సామెతలు – Telugu Proverbs

గుర్రపు పిల్లకు గుగ్గిళ్ళు తినటం నేర్పాలా?
నివురు గప్పిన నిప్పులా
నువ్వు దంచు.. నేను భుజాలెగరేస్తాను
పులిని చూసి నక్క వాతలు పెట్టుకున్నట్లు
పెరుగుట విరుగుట కొరకే
అనగా అనగా రాగం తినగా తినగా రోగం
అప్పు నిప్పులాంటిది…
కోడిగుడ్డు మీద ఈకలు పీకే రకం
అందరి కాళ్ళకు మొక్కినా అత్తారింటికి పోక తప్పదు.
తాను పట్టిన కుందేటికి మూడే కాళ్లు

కొత్తల్లుడిని మేపినట్లు మేపుతున్నారు
పైన పటారం, లోన లొటారం
గుర్రానికి మేతేస్తే ఆవు పాలిస్తుందా
గోటితో పోయేదానికి గొడ్డలెందుకు
గోడకేసిన సున్నం
అబద్ధము ఆడితే అతికినట్లుండాలి
అన్నవస్త్రాల కోసం పోతే ఉన్న వస్త్రాలు ఊడిపోయాయట
కొన్నది వంకాయ కొసరింది గుమ్మడి కాయ అన్నట్లు..
కోటి విద్యలు కూటి కోసమే
కోడలికి బుధ్ధి చెప్పి అత్త తెడ్డు నాకింది
అదిగో పులి అంటే ఇదిగో తోక అన్నట్టు
అనుమానం పెనుభూతం

దొంగలు పడిన ఆరునెల్లకు కుక్కలు మొరిగినట్లు
చెప్పేవాడికి వినేవాడు లోకువ
చెప్పేవి శ్రీరంగనీతులు, దూరేవి దొమ్మరి గుడిసెలు
తిక్కల వాళ్లు తిరుణాళ్లకెళ్తే ఎక్కనూ దిగనూ సరిపోయిందట
అత్తమీద కోపం దుత్తమీద తీర్చుకున్నట్లు.
అడిగేవాడికి చేప్పేవాడు లోకువ
నక్క పుట్టి నాలుగు వారాలు కాలేదు ఇంత పెద్ద గాలివాన తన జీవితంలో చూడలేదన్నదట
నడిచే కాలు, వాగే నోరు ఊరకుండవు!
నలుగురితో నారాయణా

బుగ్గ గిల్లి జోల పాడటం
గురివింద గింజ తన నలుపెరగదంట
గారాబం గజ్జెలకేడిస్తే, వీపు గుద్దులకేడ్చిందంట
బెల్లం చుట్టూ ఈగల్లా
మంత్రాలకు చింతకాయలు రాలుతాయా?
మనిషికో మాట గొడ్డుకో దెబ్బ
మింగ మెతుకు లేదు మీసాలకి సంపెంగ నూనె
మొగుడు కొట్టినందుకు కాదంట, తోటికోడలు నవ్వినందుకంట బాధ
చేతకాక మంగళవారమన్నాడంట
తినగ తినగ వేము తియ్యగనుండు
మోసేవాడికి తెలుస్తుంది కావిడి బరువు

1000 + Best Telugu Samethalu – తెలుగు సామెతలు – Telugu Proverbs

మౌనం అర్ధాంగీకారం
రాజుల సొమ్ము రాళ్ళ పాలు
లేడికి లేచిందే పరుగు
అత్తచచ్చిన ఆరు మాసాలకు కోడలు ఏడ్చిందట
చావు కబురు చల్లగా చెప్పాడు
అత్త సొమ్ము అల్లుడు దానం
దూరపుకొ౦డలు నునుపు
తల్లి కడుపు చూస్తుంది, పెళ్ళాం జేబు చూస్తుంది
చెవిటోడి ముందు శంఖం ఊదినట్లు
తేలు కుట్టిన దొంగలా
తొండ ముదిరి ఊసరవెల్లి అయినట్టు

దయగల మొగుడు తలుపు దగ్గరకు వేసి కొట్టాడట
తాతకు దగ్గులు నేర్పినట్టు
చేతులు కాలాక ఆకులు పట్టుకున్నట్టు
తిన మరిగిన కోడి దిబ్బ ఎక్కి కూసిందట
తానా అంటే తందానా అన్నట్లు
తింటే గారెలే తినాలి,వింటే భారతమే వినాలి
తిండికి తిమ్మరాజు, పనికి పోతరాజు
గంతకు తగ్గ బొంత
దరిద్రుడి పెళ్ళికి వడగళ్ళ వాన
దిక్కులేనివారికి దేవుడే దిక్కు
అప్పుచేసి పప్పు కూడు

చెడపకురా చెడేవు
క్రింద పడ్డా నాదే పైచేయి అన్నాడంట
గుండ్లు తేలి… బెండ్లు మునిగాయంటున్నాడట
గతి లేనమ్మకు గంజే పానకము
గుడ్డు వచ్చి పిల్లను వెక్కిరించినట్టు
గుర్రం కరుస్తుందని గాడిద వెనకాల దాక్కున్నాడట
కొడితె కొట్టాడులే కానీ కొత్తకోక తెచ్చాడులే అందిట
గంగిగోవు పాలు గరిటడైన చాలు
తిట్టను పోరా గాడిదా అన్నట్టు
తిట్టే నోరు, తిరిగే కాలు , చేసే చెయ్యి ఊరకుండవు
తంతే బూరెల బుట్టలో పడ్డట్టు

తమలపాకుతో నీవొకటిస్తే తలుపు చెక్కతో నేనొకటిస్తా
తమ్ముడు తమ్ముడే పేకాట పేకాటే
తల ప్రాణం తోకకి వచ్చినట్లు
గుమ్మడి కాయ దొంగ ఎవరంటే భుజాలు తడుముకున్నట్టు
గాలిలో దీపం పెట్టి దేవుడా నీదే భారం అన్నాట్ట
గుండ్రంగా ఉంటాను భూమినికాను, నల్లగా ఉంటాను బొగ్గునుకాను, మాట్లాడతాను కాని మనిషిని కాను.
క్షణం తీరికలేదు దమ్మిడి ఆదాయం లేదు
చేనుకు గట్టు వూరికి కట్టు ఉండాలి
చావో రేవో తేల్చు కోవాలి
చదరంగం ఆట అయిపోయిన తరువాత రాజుని, బంటునీ ఒకే పెట్టెలో పడేస్తారు.
ఛారాన కోడికి బారాన మసాల.
కూటికి లేకున్నా కాటుక మాననట్లు
గాజుల బేరం భోజనానికి సరి

అందరూ శ్రీ వైష్ణవులే బుట్టలో చేపలన్నీ మాయం
జన్మకో శివరాత్రి అన్నట్లు
జిహ్వకో రుచి,పుర్రెకో బుద్ధి
జీలకర్రలో కర్రా లేదు, నేతిబీరలో నెయ్యీ లేదు
ఏనుగుల్ని తినే స్వాములోరికి పచ్చ గడ్డి పలహారం అన్నట్లు
ఏనుగు నెత్తి మీద ఏనుగే మన్ను పోసుకున్నట్లు
డబ్బుకు లోకం దాసోహం
డోలు వచ్చి మద్దెలతో మొరపెట్టుకున్నట్టు
తగువెలా వస్తుంది జంగందేవరా అంటే బిచ్చం పెట్టవే బొచ్చుముండ అన్నాడట
చచ్చిన వాడి పెళ్ళికి వచ్చినంత కట్నం
చదువుకోక ముందు కాకరకాయ, చదువుకున్న తరువాత కీకరకాయ

కందకు లేదు చేమకు లేదు తోటకూరకెందుకు దురద
కందెన వేయని బండికి కావలసినంత సంగీతం
కంపలో పడ్డ గొడ్డు వలె
కక్కిన కుక్క వద్దకూ కన్న కుక్క వద్దకూ కానివాణ్ణయినా పంపరాదు
కక్కుర్తి మొగుడు పెళ్ళాం కడుపు నొప్ప్లి బాధ ఎరుగడు
కట్టని నోరు కట్ట లేని నది ప్రమాద కరము
అన్నవారు బాగున్నారు, పడినవారు బాగున్నారు మధ్యనున్న వారే నలిగిపోయారన్నట్లు
అంగడీ అమ్మి గొంగళి కొన్నట్లు.
అన్నం పెట్టేవాడు దగ్గరుండాలి దణ్ణం పెట్టేవాడు దూరంగా ఉన్నా పర్వాలేదు
చేసేదేమో శివ పూజలు, దూరేదేమో దొమ్మర గృహాలు
చెరువు గట్టుకు వెళ్ళి గట్టుమీద అలిగినట్టు…

కంటికి రెప్ప కాలికి చెప్పు
అంగిట బెల్లం కడుపులో విషం.
చెముడా అంటే మొగుడా అన్నట్టు
చెవిలో జోరీగ
కంటికి రెప్ప దూరమా
ఏరు దాటిన తరువాత తెప్ప తగలేసినట్లు
అంగడినుంచి తెచ్చే ముందర పెట్టుక ఏడ్చే
ఆవు పాతిక బందె ముప్పాతిక
ఆవులింతకు అన్నలు ఉన్నారు కాని, తుమ్ముకు తమ్ముడు లేడు
అత్తరు పన్నీరు గురుగురులు దాని దగ్గరకు పోతే లబలబలు
చేతకాక మద్దెలమీద పడిఏడ్చాడంట

కట్టుకున్నదానికి కట్టు బట్టల్లేవు కానీ, ఉంచుకున్నదానికి ఉన్ని బట్టలు కొంటానన్నాడట
కట్టేవి కాషాయాలు – చేసేవి దొమ్మరి పనులు
కడివెడు గుమ్మడికాయైనా కత్తిపీటకి లోకువే
కడుపుతో ఉన్నామె కనక మానుతుందా
అత్తలేని కోడలు ఉత్తమురాలు, కోడలు లేని అత్త గుణవంతురాలు
అత్తసొమ్ము అల్లుడు దానం చేసినట్లు
అదిగో తెల్లకాకి అంటే ఇదిగో పిల్ల కాకి అన్నట్లు
తండ్రికి తిండి లేక తవుడు తింటుంటే కొడుకొచ్చి కోవాబిళ్ళ కావాలన్నాడట
తనది కాకపోతే కాశీదాకా దేకచ్చు
ముందు నుయ్యి వెనుక గొయ్యి
కన్నెర్రపడ్డా మిన్నెర్రపడ్డా కురవక తప్పదు

కన్ను పోయేంత కాటుక పెట్టదన్నట్లు…
తానొకటి తలిస్తే దైవమొకటి తలిచాడట
తాజెడ్డ కోతి వనమెల్లా చెరిచింది
జలుబుకు మందు తింటే వారంరోజులు తినకపోతే ఏడురోజులు ఉంటుందన్నట్లు
జగడాల మారి
జగమెరిగిన సత్యం
మాటకు మా ఇంటికి… కూటికి మీ ఇంటికి అన్నట్లు
మింగ మెతుకులేదు కాని, మీసాలకు సంపెంగ నూనె
ముంజేతి కంకణానికి అద్దమేల ?
అమ్మకి కూడు పెట్టనివాడు, పెద్దమ్మకి కోక పెడతానన్నాడు
అయితే అంగలూరు కాకపోతే సింగలూరు

కాలం కలిసి వస్తే ఏట్లో వేసినా ఎదురు వస్తుంది
కాళ్లకు రాచుకుంటే కళ్లకు చలువ
కాసుకు గతిలేదుకానీ… నూటికి ఫరవాలేదన్నట్లు
గూటిలో కప్ప పీకితే రాదు
గోతి కాడ నక్కలా
గోరుచుట్టు మీద రోకటిపోటు
చక్కని చెంబు, చారల చారల చెంబు, ముంచితే మునగని ముత్యాల చెంబు
అన్నిదానాలలోకి నిదానమే గొప్పదన్నాట్ట!!
అంధుడికి అద్దం చూపించినట్లు
ఏ ఎండకి ఆ గొడుగు పట్టాలన్నట్లు
అక్కర ఉన్నంతవరకు ఆదినారాయణ, అక్కర తీరేక గూదనారాయణ.

కుక్క కి చెప్పు తీపి తెలుసు కానీ …చెరకు తీపి తెలుస్తుందా
మునిగి పోయే వాడికి గడ్డి పూస దొరికినట్లు
తామరాకు మీద నీటిబొట్టులా
తాను దూర సందు లేదు తలకో కిరీటమట
కాగల కార్యం గంధర్వులే తీర్చారు
కాపురం చేసే కళ కాళ్ళ పారాణి దగ్గరే తెలుస్తుంది
కాలం కలిసి రాకపోతే కర్రే పామవుతుంది
ముసలితనంలో చింతామణి వేషం వేసినట్లు
మూరెడు పొంగటం ఎందుకు బారెడు కుంగటం ఎందుకు?
మూలిగే నక్కపై తాటిపండు పడ్డట్టు
అమ్మ పుట్టిల్లు మేనమామకు తెలియదా?

కుక్క తోక పట్టి గోదారి దాటాలనుకొన్నట్లు
కుప్ప తగులపెట్టి.. పేలాలు ఏరుకుతిన్నట్లు…
కూడూ గుడ్డా అడక్కపోతే బిడ్డను సాకినట్లు సాకుతా అన్నాడట
కొండ నాలుకకు మందు వేస్తే ఉన్న నాలుక ఊడినట్టు
పుల్లయ్య వేమారం(వేమవరం) వెళ్ళొచ్చినట్లు
అర్దరాత్రి మద్దెల దరువు
అగడ్తలో పడ్డ పిల్లికి అదే వైకుంఠం
అచ్చి పెళ్ళి బుచ్చి చావుకు వచ్చిందట.
కొండముచ్చు పెండ్లికి కోతి పేరంటాలు
ఏ చెట్టూ లేని చోట, ఆముదం చెట్టే మహా వృక్షము
ఏడ్చే వాడికి ఎడమ పక్కన, కుట్టే వాడికి కుడి పక్కన కూర్చున్నట్లు
అంచు డాబే కాని, పంచె డాబు లేదు
అంత పెద్ద పుస్తకం చంకలోవుంటే, పంచాంగం చెప్పలేవా అన్నట్లు.
చెట్టు మీద పిట్టవాలె పిట్టవాలితే పట్టుకొంటే, పట్టుకొంటే గిచ్చుపెట్టే గిచ్చుపెడితే విడిచిపెడితి
అధముడికి ఆలి అయ్యే దాని కంటే బలవంతుడికి బానిస కావడం మేలు.
జుట్టున్నమ్మ ఏ కొప్పు పెట్టినా అందమే

ముందొచ్చిన చెవులకన్నా వెనుకొచ్చిన కొమ్ములు వాడి
అలిగే బిడ్డతో చెలిగే గొడ్డుతో వేగడం కష్టం
కోల ఆడితేనే కోతి ఆడుతుందన్నట్లు
కోస్తే తెగదు కొడితే పగలదు
గాడిద కేమి తెలుసు గంధం చెక్కల వాసన
గుంపులో గోవిందా
గుడ్డి కన్నా మెల్ల నయము కదా
పుణ్యం కొద్దీ పురుషుడు, దానం కొద్దీ బిడ్డలు
పుర్రెకో బుద్ధి జిహ్వకో రుచి
అచ్చొచ్చిన భూమి అడుగే చాలు.
అడకత్తెరలో పోకచెక్క
వేన్నీళ్ళకి చన్నీళ్ళు తోడు

వాడికి సిగ్గు నరమే లేదు
వియ్యానికైనా కయ్యానికైనా సమ ఉజ్జీ ఉండాలి
విస్తరి చిన్నది వీరమ్మ చెయ్యి పెద్దది
వసుదేవుడంతటివాడు గాడిద కాళ్లు పట్టుకున్నట్లు
వంకరటింకర పోతుంది పాము కాదు
శంఖులో పోస్తేగాని తీర్ధం కాదని
ఊరంతా ఉల్లి నీవెందుకే తల్లీ
ఊరంతా ఒకదారైతే ఉలిపికట్టెదొక దారంట
‘కురూపీ, కురూపీ ఎందుకు పుట్టేవే?’ అంటే ‘స్వరూపాలెంచటానికి పుట్టే’ అందిట.
సంసారం చేద్దామని సప్తసముద్రాలలో స్నానం చెయ్యబోతే, ఉప్పు ఎక్కువై వున్నది కాస్తా ఊడింది
సత్రం భోజనం మఠం నిద్ర
ముద్దొచ్చినప్పుడే, చంకనెక్కాలి

1000 + Best Telugu Samethalu – తెలుగు సామెతలు – Telugu Proverbs

అయిదుగురు పట్టంగ ముఫ్పై ఇద్దరు రుబ్బంగ ఒకడు తొయ్యంగ గుండువెళ్ళి గుండావతిలో పడింది
సత్రం భోజనం మఠం నిద్ర అన్నట్లు
సన్నాయి నొక్కులే గానీ… సంగీతం లేదన్నట్లు…
చిలకా గోరింకల్ల వున్నారు:
చిలక్కి చెప్పినట్టు చెప్పాను:
జగమెరిగిన బ్రాహ్మణునికి జంధ్యమేల
ఉరుము ఉరిమి మంగలం మీద పడినట్లు
ఉలి దెబ్బ తిన్న శిలే శిల్పమౌతుంది.
అయిదోతనం లేని అందం అడుక్కుతిననా?
జలగలా పీడిస్తున్నాడు
ఊపిరి పోతూంటే ముక్కులు మూసినట్లు

ఎడ్డె తిక్కలామె తిరణాల పోతే, ఎక్కా దిగా సరిపోయింది
ఎడ్డెమంటే తెడ్డెం అన్నట్లు
జానెడు ఇంట్లో మూరెడు కర్ర వున్నట్లు
జిల్లేళ్లకు మల్లెలు పూస్తాయా
అక్క మనదైతే బావ మనవాడా?
కొత్త పెళ్ళి కొడుకు పొద్దు ఎరగడు
అలకాపురికి రాజైతే మాత్రం అమితంగా ఖర్చు చేస్తాడా…
ఉలిపిరికట్టె కేల ఊర్లో పెత్తనం
కుంచెడు గింజల కూలికి పోతే.. తూమెడు గింజలు దూడమేసినట్లు

కుండలో కూడు కుండలోనుండవలె, పిల్లలు చూడ గుండులవలెనుండవలె
అల్లుడికి వండిన అన్నం కొడుక్కి పెట్టిందట.
అవ్వ వడికిన నూలు తాత మొలతాడుకే సరిపోలేదట.
గుడ్డోడికి కుంటోడి సాయం
ఎద్దుగా ఏడాది బతికే కంటే ఆబోతుగా ఆరునెలలు బతికినా చాలు
భోగం ఇల్లు తగలబడిపోతోందంటే గోచీలు విప్పుకుని పరుగెత్తారంట
భక్తిలేని పూజ పత్రి చేటు
మంగలిని చూసి గాడిద కుంటినట్లు

మంచోడు, మంచోడు అంటే, చంకనెక్కి కూర్చున్నాడు
మంచోళ్ళకు మాటలతోను, మొండోళ్ళకు మొట్టికాయ వేసి చెప్పాలి
సంతోషమే సగం బలం
మొగుడు కొట్టినందుకు కాదు బాధ, తోటి కోడలు నవ్వినందుకు
మొగుడు పోయి తానేడుస్తుంటే మిండమొగుడు రమ్మని రాళ్ళేశాడంట
దాసుని తప్పు దండంతో సరి
దిన దిన గండం, నూరేళ్ళు ఆయుష్షు
గుడ్డెద్దు చేలో పడినట్లు
సంపదలో మరపులు ఆపదలో అరుపులు
సంబరాల పెళ్లికొడుకు సప్తాశ్టంలో కూడ వసంతాలన్నడట
ఎత్తిపోయే కాపురానికి ఏ కాలు పెడితేనేమి?

ఎద్దు కేమి తెలుసు అటుకుల రుచి?
ఊర్లో పెళ్ళికి ఇంట్లో సందడి
మందెక్కువైతే, మజ్జిగ పల్చనవుతుంది
మజ్జిగకి గతిలేనివాడు పెరుగుకి చీటీ రాసేడంట
మన బంగారం మంచిదైతే ఊళ్ళో వాళ్ళని అనుకోవడం దేనికి?
మనిషి మర్మం, మాను చేవ బైటికి తెలియవు
మబ్బుల్లో నీళ్ళు చూసి ముంత వలక బోసుకున్నట్లు
తోచీ తోయనమ్మ తోటికోడలు పుట్టింటికి వెళ్ళినట్టు
దంపినమ్మకు బొక్కిందే కూలిట
అడుక్కునేవాడిదగ్గర గీక్కునేవాడు
అడ్డాల నాడు బిడ్డలు కానీ గడ్డాల నాడు కాదు

ఆవులిస్తే ప్రేగులు లెక్క పెట్టే రకం
కరవమంటే కప్పకి కోపం, విడవమంటే పాముకి కోపం
నెయ్యిగార పెడతాడంట, పియ్యిగార కొడతాడంట
నేతి బీరకాయలో నెయ్యి ఉండనట్టు
ఊరకున్నంత ఉత్తమం లేదు బోడిగుండంత సుఖం లేదు
అడుసు త్రొక్కనేల, కాలు కడుగనేల.
కర్రలేని వాడిని గొర్రె కూడా కరుస్తుంది
అతడికంటె ఘనుడు అచంట మల్లన్న
లోగుట్టు పెరుమాళ్ళ కెరుక

కల్లు త్రాగిన కోతిలా
ఈ జొన్న కూటికా ఈ స్తోత్ర పాఠమన్నట్టు
శ్వాస ఉండేవరకు ఆశ ఉంటుంది
సంతానం కోసం సముద్ర స్నానానికి వెళితే ఉన్నలింగం ఊడిపోయిందట
నేతిబీరలో నేతి చందంలా
రెక్కాడితే గానీ డొక్కాడదు
లేని దాత కంటే ఉన్న లోభి నయం
సంతులేని ఇల్లు చావడి కొట్టం
ఎంగిలిచేత్తో కాకిని తోలని వాడు

దున్నపోతు మీద రాళ్ళవాన పడ్డట్టు
దెయ్యాలు వేదాలు వల్లించినట్లు
మొగుణ్ణి కొట్టి మొగసాల కెక్కిందట
నవ్విన నాపచేనే పండుతుంది
నాగస్వరానికి లొంగని తాచు
నిజం నిలకడమీద తెలుస్తుంది
మొదులు లేదు మొగుడా అంటే పెసర పప్పు లేదే పెళ్ళామా అన్నట్లు
ఉడుత ఊపులకు కాయలు రాలుతాయా
దేవుడు వరం ఇచ్చినా పూజారి వరం ఇవ్వడు

రాజుని చూసిన కంటితో మొగుడిని చూస్తే, మొత్తబుద్ది అవుతుంది
ఈనగాచి నక్కల పాలు చేసినట్లు
ఈతకు మించిన లోతూ గోచికి మించిన దారిద్ర్యం లేవు
మొరటోడికి మల్లెపూలు ఇస్తే మడిచి యాడనో పెట్టుకున్నాడంట
మోకాలుకీ బోడి గుండుకు ముడి వేసినట్టు
రాజు తలచుకొంటే దెబ్బలకు కొదవా?
రోగి కోరింది అదే, వైద్యుడు ఇచ్చింది అదే
రోజులు మంచివని పగటి పూటే దొంగతనానికి బయలుదేరాడట
ఊరు పొమ్మంటుంది కాడు రమ్మంటుంది
అతి వినయం ధూర్త లక్షణం
ఉట్ట గొడ్డుకి అరుపులెక్కువన్నట్లు

నిప్పు ముట్టనిదే చేయి కాలదు
అత్త చేసే పనులకు ఆరళ్ళే లేవట.
వయసొస్తే వంకర కాళ్ళు వాడి అవుతాయి
వస్తే కొండ పోతే వెంట్రుక
విదియ నాడు కాకపోతే తదియ నాడైనా కనపడక తప్పదు
ఆకలని రెండు చేతులతో తింటామా అన్నట్లు
ఆశ సిగ్గెరుగదు…. ఆకలి రుచి ఎరుగదు
నీ కాపురం కూల్చకుంటే నే రంకుమొగుణ్ణే కాదన్నాడట
నీటిలో రాతలు రాసినట్లు
రెడ్డొచ్చె మొదలాడు
నీతిలేని పొరుగు నిప్పుతో సమానం

ఆశగలమ్మ దోషమెరుగదు… పూటకూళ్లమ్మ పుణ్యమెరుగదు
అందరు అందలం ఎక్కితే …. మోసేవాడెవరు?
నిప్పంటించగానే తాడెత్తు లేస్తుంది
చిత్తశుద్ది లేని శివపూజలేల
అన్నీ ఒక్కటే అని అర్థం.
ఆ మొద్దు లోదే ఈ పేడు
నూరు చిలుకల ఒకటే ముక్కు
నెత్తిన నోరుంటేనే పెత్తనం సాగుతుంది
రొట్టె విరిగి నేతిలో పడ్డట్లు
దానం చేయని చెయ్యి… కాయలు కాయని చెట్టు…
ధైర్యే సాహసే లక్ష్మి
వినేవాడు వెధవ అయితె పంది కూడా పురాణం చెపుతుంది

వీపు విమానం మోత మోగుతుంది
వేపకాయంత వెర్రి
చద్దన్నం తిన్నమ్మ మొగుడి ఆకలెరుగదు
చల్లకొచ్చి ముంత దాచినట్లు
తిని కూర్ఛుంటే కొండలైనా కరుగుతాయి
కంచె లేని చేను, తల్లి లేని బిడ్డ ఒక్కటే
కంచే చేను మేస్తే కాపేమి చేయగలడు?
చారలపాపడికి దూదంటి కుచ్చు
ఉట్టికెగరలేనమ్మ ఆకాశానికి ఎగురుతానందంట
అంత్య నిష్ఠూరం కన్నా, ఆది నిష్ఠూరం మేలు.
ఈతకు మించిన లోతూ గోచికి మించిన దారిద్ర్యం లేవు

ఈనగాచి నక్కల పాలు చేసినట్లు
ఒంటి చేత్తో సిగముడవటం
ఓపనివారు కోరని వస్తువులు, ఓర్చనివారు అనని మాటలు ఉండవు
అందం కోసం పెట్టిన సొమ్ము ఆపదలో అక్కరకు వచ్చిందన్నట్లు
అందని మామిడిపండ్లకు అర్రులు చాచినట్లు
తిమింగలాలకు ఏ చేప అయితే ఏమిటి?
ఓర్చినమ్మకు తేట నీరు
ఓడ దాటే దాక ఓడమల్లయ్య, ఓడ దాటిన తరువాత బోడ మల్లయ్య
కంగారులో హడావుడి అన్నట్లు
తీగ లాగితే డొంకంతా కదిలినట్లు
తుంటి మీద కొడితే పళ్ళు రాలాయి

అందరికీ శకునం చెప్పే బల్లి తాను పోయి కుడితిలో పడ్డట్టు
అందరూ అందలం ఎక్కితే మోసేవాళ్ళెవరు?
ఒడ్డునుండి ఎన్నయినా చెప్తారు
మొక్కయి వంగనిది, మానయ్యాక వంగునా?
ఉడుత కేల ఊర్లో పెత్తనం
నడమంత్రపు సిరి నరము మీద పుండులాంటిది
సుబ్బి పెళ్ళి ఎంకి చావుకొచ్చింది
మొండివాడు రాజు కన్నా బలవంతుడు
కంచం, చెంబూ బయట పారేసి రాయి రప్ప లోపల వేసు కున్నట్లు
కంచలమా కూడబెడితే మంచాలమ్మ మాయం చేసిందని

కంచానికి ఒక్కడు – మంచానికి ఇద్దరు
అందరికీ నేను లోకువ, నాకు నంబిసింగరాయ లోకువ.
ఈవూరు ఆవూరికెంత దూరమో ఆవూరు ఈ వూరికి అంతే దూరం
అన్నీ ఉన్న ఆకు అణగి మణగి ఉంటుంది. ఏమీ లేని ఆకు ఎగిరెగిరి పడుతుంది
నెమలికంటికి నీరు కారితే వేటగాడికి ముద్దా అన్నట్లు
ఎక్కడైనా బావేగానీ వంగతోటకాడ కాదు
శాస్త్రం ప్రకారం చేస్తే కుక్క పిల్లలు పుట్టాయంట

శివుని ఆజ్ఞ లేకుండా చీమైనా కుట్టదు
రాజ్యాలు పోయినా కిరీటాలు వదల్లేదని
తినబోతూ రుచులు అడిగినట్లు
ఎక్కరానిచెట్టు మీద కొక్కిరాయి గుడ్డు పెట్టింది
శుభం పలకరా పెళ్ళికొడకా అంటే పెళ్ళికూతురు ముండ ఎక్కడ చచ్చింది అన్నాడట
శతకోటి దరిద్రాలకు అనంతకోటి ఉపాయాలు
తిన్నింటి వాసాలు లెక్కేయటం
రాత రాళ్ళేలమని ఉంటే… రాజ్యాలెలా ఏలుతారు…?
సీత కష్టాలు సీతవి, పీత కష్టాలు పీతవి
అడుక్కునేవాడికి అరవైఆరు కూరలు
ఉన్న మాటంటే ఉలుకెక్కువ

ఉన్నమ్మ గాదె తీసేసరికి లేనమ్మ ప్రాణం పోయిందనట్టు
ఉపకారం చేయబోతె అపకారాం ఎదురైనట్లు
చచ్చి సున్నం అయ్యాడు
చాప కింద నీరు లాగ
మా తాతలు నేతులు తాగారు, మా మూతులు నాకమన్నాడంట
మా తాతలు నేతులు తాగారు, మా మూతులు వాసన చూడమన్నట్లు
చిదంబర రహస్యం:
పక్కలో బల్లెం
పప్పు దాటినాక నందైతేనేమి పందైతేనేమి
పరువం మీద వున్నపుడు పంది కూదా అందంగా ఉంటుంది
పల్లాన పండింది; మెరకన ఎండింది; వాడికుప్ప కాలింది; వాడి అప్పుతీరింది. అయితే ఎవరు వాడు?

పళ్లూడగొట్టుకోడానికి ఏ రాయైతేనేమి?
సముద్రమన్నా ఈదవచ్చుగాని సంసారం ఈదటం కష్టం
సర్వేంద్రియాణాం నయనం ప్రధానం
అయిన వారికి ఆకుల్లో, కాని వారికి కంచాల్లో పెట్టినట్లు
మా బావ బజారుకెళ్ళి తొడిమెలేని వంకాయ తెచ్చాడు
పండగ నాడు కూడా పాత మొగుడేనా?
పండిత పుత్ర పరమ శుంఠ
ఉన్నది పోయె ఉంచుకున్నది పోయె అన్నట్టుంది/*ఉన్నది పోయె ఉంచుకొన్నది పోయె
పెట్టే వాడు మన వాడైతే ఎక్కడ కూర్ఛున్నా ఫర్వాలేదు

పెళ్లికి వెళుతూ పిల్లిని చంకనపెట్టుకున్నట్లు
బారు బంగాళాఖాతం, కొంప దివాలా ఖాయం
బెండకాయ ముదిరినా, బ్రహ్మచారి ముదిరినా పనికిరావు
పేకాట పేకాటే తమ్ముడు తమ్ముడే
పేనుకి పెత్తనం ఇస్తే తలంతా గొరిగిందంట
అయ్యవారిని చేయబోతే కోతి అయినట్లు
సర్వేజనా:సుఖినోభవన్తు అంటే, సర్వే వాళ్ళేనా? మరి మా సంగతేమిటి? అన్నారట మిగతావాళ్ళు
అయ్యవారు ఏం చేస్తున్నారంటే చేసిన తప్పులు దిద్దుకుంటున్నారన్నట్టు
ఉన్న వూరికి చేసిన ఉపకారం శవానికి చేసిన సింగారము వృధా
పండితపుత్రుడు… కానీ పండితుడే…